Jepun adalah antara negara yang paling menderita akibat penggunaan tenaga nuklear. Dalam Perang Dunia II, mereka mengalami pengeboman atom pada 6 dan 9 Ogos 1945 di Hiroshima dan Nagasaki, masing-masing. Selepas itu, pada 11 Mac 2011, mereka mengalami satu lagi tamparan loji kuasa nuklear di Fukushima, sebahagiannya disebabkan oleh tsunami.
Baru-baru ini, Fukushima, Jepun, berada di tengah-tengah dunia semula kerana pembebasan air sisa radioaktif yang dirawat daripada loji kuasa nuklearnya yang rosak. Selama 12 tahun, syarikat janakuasa TEPCO telah mengepam air laut untuk menyejukkan rod bahan api reaktor. Ini juga merupakan salah satu sebab kuasa itu dibina di sebelah kawasan pantai pada mulanya. Air laut digunakan untuk sistem penyejukan reaktor mereka. 1,020 tangki telah digunakan untuk menyimpan air sisa radioaktif yang dirawat. Oleh kerana kapasiti tanah yang terhad untuk menyimpan air sisa radioaktif yang dirawat, TEPCO tidak mempunyai pilihan selain melepaskan kumbahan radioaktif yang dirawat kembali ke laut. Tambahan pula, Jepun juga mesti menggunakan tanah itu untuk membina kemudahan untuk menyahtauliah loji yang musnah dengan selamat dan mengelakkan kebocoran tidak sengaja. Kebimbangan lain ialah akibat jika kereta kebal itu runtuh akibat bencana alam yang lain.
Sebelum melepaskan air sisa radioaktif yang dirawat, TEPCO telah mendapat kelulusan daripada Agensi Tenaga Atom Antarabangsa (IAEA). Proses penyingkiran air sisa radioaktif yang dirawat akan dijalankan secara berperingkat, dan keseluruhan proses dianggarkan mengambil masa sekurang-kurangnya 30 tahun untuk disiapkan. Peringkat pertama bermula pada 24 Ogos 2023 jam 1.03 petang waktu tempatan (0403 GMT). TEPCO merancang untuk membuang 31,200 tan air sisa radioaktif terawat secara perlahan, bersamaan dengan 10 tangki ke laut sehingga akhir Mac 2024. Dilaporkan bahawa setiap tan air sisa radioaktif yang dirawat akan dicairkan dengan 1,200 tan air laut. Kemudian, campuran itu disimpan di dalam kolam utama selama dua hari untuk pensampelan akhir bagi memastikan keselamatan sebelum dibuang ke laut. Di samping itu, Jepun berjanji untuk terus memantau, menganalisis dan mengeluarkan keputusan kualiti air laut selepas air sisa radioaktif terawat yang telah dicairkan dibuang ke laut.
Walaupun air sisa radioaktif telah dirawat, pelepasan air sisa radioaktif terawat yang dicairkan adalah kontroversi kerana ia masih mengandungi kesan unsur radioaktif hidrogen yang dipanggil tritium. Sedih untuk mengatakan, pada masa ini, tiada teknologi tersedia yang boleh mengeluarkan tritium daripada air yang tercemar, kecuali pencairan air. Menurut Agensi Perlindungan Alam Sekitar Amerika Syarikat, tritium berlaku secara semula jadi dalam persekitaran dalam kepekatan rendah kerana ia boleh terbentuk sama ada secara semula jadi atau buatan (antropogenik). Di atmosfera atas, gas tritium terbentuk apabila sinar kosmik menyerang molekul nitrogen di udara. Pada masa yang sama, tritium antropogenik dihasilkan semasa letupan senjata nuklear dan merupakan hasil sampingan dalam reaktor nuklear. Walaupun tritium boleh dalam bentuk gas, bentuk yang paling biasa adalah air kerana tritium radioaktif cenderung bertindak balas dengan oksigen untuk membentuk air.
Namun begitu, TEPCO melaporkan bahawa tahap tritium dalam sampel air sisa radioaktif terawat yang dicairkan adalah di bawah 1,500 becquerel seliter (Bq/L), iaitu enam kali lebih rendah daripada had air minuman Pertubuhan Kesihatan Sedunia, iaitu pada 10,000 Bq/L. Walaupun tritium boleh berlaku secara semula jadi di alam sekitar dan paras tritium adalah enam kali lebih rendah daripada paras yang dibenarkan, terdapat tindak balas bercampur-campur terhadap pelepasan air sisa radioaktif yang telah dicairkan ke dalam laut. Sesetengah saintis berpendapat bahawa selagi tahap rendah, ia selamat untuk alam sekitar, manakala beberapa pemimpin negara jiran telah mula mengenakan larangan import ke atas makanan laut Jepun untuk meredakan kebimbangan orang ramai. Pengharaman makanan laut Jepun yang dikenakan bukan sahaja menjejaskan industri perikanan Jepun tetapi juga industri perikanan negara jiran kerana laut menghubungkan negara-negara tersebut. Tambahan pula, industri pelancongan pantai tempatan juga terjejas teruk kerana semakin sedikit orang yang sanggup pergi ke pantai.
Saya percaya persekitaran marin akan terus merosot, walaupun tanpa air sisa radioaktif yang dicairkan dibuang ke lautan. Ini disebabkan oleh penangkapan ikan yang berlebihan dan bahan pencemar antropogenik dari udara dan darat. Pelepasan karbon dioksida yang tinggi daripada aktiviti perindustrian telah menyebabkan pengasidan lautan dan perubahan iklim, manakala jumlah sisa plastik yang tinggi yang mengalir ke lautan telah menyebabkan kepupusan hidupan laut. Pelepasan air sisa radioaktif yang dicairkan mungkin atau mungkin tidak memberi kesan yang ketara kepada alam sekitar, kerana masih terlalu awal untuk melihat sebarang kesan yang berpotensi. Kesan daripada pelepasan air sisa radioaktif terawat yang dicairkan boleh diabaikan jika TEPCO menyahcas air sisa radioaktif terawat yang sangat dicairkan dengan air laut dalam jumlah yang kecil pada kadar yang berpanjangan. Siapa tahu, saintis dan jurutera boleh membina teknologi untuk mengeluarkan tritium dalam beberapa tahun. Kita tidak perlu menunggu 30 tahun untuk membuang air sisa radioaktif yang telah dicairkan sepenuhnya.
Kesimpulannya, ia adalah perjalanan penyelidikan yang tidak berkesudahan untuk meminimumkan kesan penggunaan nuklear dan meningkatkan keselamatan penggunaan nuklear. Loji kuasa nuklear perlu ditamatkan operasi dengan selamat. Pada masa yang sama, air sisa radioaktif yang dirawat juga perlu diuruskan dengan paling selamat secepat mungkin sebelum sebarang bencana alam lain berlaku lagi di tempat yang sama. Para saintis dan jurutera mesti bekerja pantas untuk membina teknologi yang boleh membuang, merawat atau mengitar semula bahan buangan atau tailing berkaitan nuklear. Selain itu, kita memerlukan kerjasama antarabangsa untuk mengekalkan ekosistem marin yang seimbang. Semua saintis dan jurutera mesti bekerjasama untuk menjadikan planet kita tempat yang selamat dan sihat untuk didiami.
Mengenai penulis
Dr Jenny Ong ialah Pensyarah Kanan yang dihormati dalam Fakulti Kejuruteraan, Alam Bina dan Teknologi Maklumat di Universiti SEGi, yang mempunyai kerjaya 23 tahun yang luar biasa dalam perkhidmatan dan penyelidikan alam sekitar. Perjalanannya di SEGi bermula pada 2010 selepas memegang jawatan cemerlang sebagai Ketua Komunikasi Awam dan CSR di salah satu konsesi sisa pepejal terbesar di Malaysia. Memegang gelaran yang dihormati sebagai ahli teknologi profesional (Ts.) dan berbekalkan PhD dalam Sains dan Pengurusan Alam Sekitar dari Universiti Malaya, Jenny kini berkhidmat sebagai Pensyarah Kanan merangkap Pegawai Pematuhan EMS, menyumbang kekayaan pengetahuannya kepada alam pematuhan akademik dan alam sekitar.